Otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) sonunda yazılı halde Meclis’e sunuldu. Habertürk'ten Rahim Ak, BES'e otomatik katılımının 3 büyük avantajını yazdı. İşte Rahim Ak'ın Habertürk'teki o yazısı:
1 Ocak 2017 tarihinde başlayacak otomatik BES’le ilgili en çok gelen soruların başında mevcut bireysel emeklilik sisteminde bulunan çalışanların durumu oldu. Hemen şunu belirtelim ki iki sistem birbirinden tamamen ayrı olduğu için mevcut bir BES fonunuz olsa bile otomatik olarak BES’e ikinci kez dahil olacaksınız. Şimdi birçok çalışan hangi sistemi kullanması gerektiği konusunda ikileme düşecek.
Tabii ki BES bir tasarruf aracı olduğu için her iki taraftaki birikimi günlük yaşamını etkilemeyenlerin hem otomatik hem gönüllü BES’te devam etmeleri mümkün. Ancak eğer iki taraflı birikim sizi zorlayacaksa otomatik BES daha avantajlı gözüküyor. Otomatik sistem de gönüllüde olduğu gibi birikiminizden tam anlamıyla yararlanmanız için 10 yıl sistemde kalmayı ve 56 yaşında emekliliği şart koşuyor. Ancak mevcut BES ve otomatik BES karşılaştırıldığında mevcut sisteme göre otomatik BES’in 3 avantajının olduğu görülüyor. Öncelikle mevcut BES’te bulunan yüzde 25 devlet katkısı otomatikte de var. Ek olarak otomatiğe geçenler devletten bonus olarak bin TL alacak. Bu ilk avantaj. İkinci olarak mevcut sistemde bulunan fon yönetim ücreti, giriş ücreti otomotik BES’te olmayacak. Sadece yıllık aidat alınacak. Bu da kişilere önemli bir maliyet avantajı sağlayacak.
Son olarak otomatik sistemin Yeni Zellanda’dan alındığı halinde işveren katkısı da var. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda otomatik BES’e işveren katkısı da gelebilir.
2 AY BEKLEMEK ZORUNDA DEĞİLSİNİZ
Otomatik BES’te yanlış bilinen bir gerçeği de hemen belirtelim. İşverenler yeni işe girenleri ve mevcut çalışanları otomatik BES’e dahil etmek zorunda. Çalışanlar ise 2 ay içinde isterlerse sistemden çayma hakkına sahip. Yani çalışanlar arzu ederse işverenin kendilerini sisteme dahil ettiği günün ertesi günü sistemden çıkabilir.
Devlet herkese 1000 TL bonusu gelecek yıl hesabına yatıracak ancak bunu eksiksiz olarak çekebilmek için en az 10 yıl sistemde kalmak ve 56 yaş koşuluyla emekli olmak gerekecek. 3 yılı doldurduktan sonra sistemden çıkanlar ise bin liralık devlet katkısının sadece 150 lirasını alabilecek.
5 DEV FON YÖNETECEK
Sistemin henüz bilinmeyen yanı birikecek olan fonların nasıl yönetileceği. Ancak uzmanların değerlendirmelerine göre muhtemelen sistem şöyle işleyecek: Şirketler çalışanlar adına bir BES şirketi ile anlaşacak ve o şirketin çalışanlarının risk algısına göre bir fon seçilecek. Çalışanlar ya o fonda kalacak veya kendi risk algısına göre fonunu değiştirecek. Hem otomatik BES fonundan tek bir aidat alınabilmesi hem de şirketlerin ihale ile seçilecek olması en fazla 5 büyük fonun bu fonları yönetebileceğine işaret ediyor.
Ücretlilerden BES için “prime esas kazançlarının” yüzde 3’ü oranında kesinti yapılacak. Otomatik BES ile sisteme 6 milyon kişi girerse, aylık ortalama 75 lira prim ödeyecekler. Bu da BES’te yılda 5 milyar liranın üzerinde para birikmesi anlamına geliyor. Devlet de sisteme yeni giren bu kişiler için yılda toplam 1.3 milyar lira dolayında katkı sağlayacak. Yani otomatik BES ile sisteme yeni girecek olanların emeklilik planına 2017’de 7.3 milyar lira devlet katkısı yatacak. Bu da kişi başına 1.216 liralık destek anlamına geliyor. Sistemde olanlarla birlikte devletin 2017 yılında BES için yapacağı toplam katkı 10 milyar liraya yaklaşacak.
'KADEMELİ GEÇİŞ OLMASI ŞART'
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Uğur Erkan, sistemin bundan sonraki işleyişi için alt yönetmelikleri beklediklerini belirterek “Önemli bir ayrıntı sisteme dahil edilecek olan işletmelerin büyüklüğü. Emeklilik şirketleri iki ay içinde tüm şirketleri sisteme dahil edebilecek kapasiteye sahip değil. Bu yüzden dünya örneklerinde olduğu gibi kademeli bir geçişin sağlanması gerekiyor. Başlangıçta ilk yıl için 250 ve daha fazla çalışana sahip işletmeler sisteme dahil edilebilir. Böylece biz sistemin eksiklerini de daha iyi görüp analiz edebiliriz. Aksi halde tüm çalışanların sisteme alınması olanaksız “ dedi. (Rahim Ak / Habertürk)
